Consultar folha de antífonas e orações diárias.
SAUDAÇÃO
Reunido o povo, o sacerdote encaminha-se para o altar enquanto se executa o Cântico de Entrada ou se lê a Antífona de Entrada. O sacerdote faz reverência ao altar, beija-o e, se convier, incensa-o e vai para o lugar onde presidirá à Liturgia da Palavra.
Terminado o Cântico de Entrada, todos, de pé, se benzem juntamente com o sacerdote, que diz:
In nómine Patris, et Fílii, et Spíritus Sancti.
R. Amen.
Dóminus vobíscum.
R. Et cum spíritu tuo.
ATO PENITENCIAL
O sacerdote exorta os fiéis ao recolhimento, e convida-os ao arrependimento dizendo:
Fratres, agnoscámus peccáta nostra, ut apti simus ad sacra mystéria celebránda.
Faz-se uma pausa de silêncio. Depois, o sacerdote e o povo prosseguem:
Confíteor Deo omnipoténti et vobis, fratres,
quia peccávi nimis cogitatióne, verbo, ópere et omissióne:
Batendo todos com a mão no peito ao confessar a culpa, continuam:
mea culpa, mea culpa, mea máxima culpa. Ideo precor beátam Maríam semper Vírginem, omnes Angelos et Sanctos, et vos, fratres, oráre pro me ad Dóminum Deum nostrum.
Depois, o sacerdote invoca o perdão de Deus:
Misereátur nostri omnípotens Deus et, dimíssis pecátis nostris, perdúcat nos ad vitam ætérnam.
R. Amen.
KÝRIE
V. Kýrie, eléison.
R. Kýrie, eléison.
V. Christe, eléison.
R. Christe, eléison.
V. Kýrie, eléison.
R. Kýrie, eléison.
ORAÇÃO DA COLETA
O sacerdote convida o povo à oração:
Orémus.
Beatórum Mártyrum paritérque Pontíficum nos, quaesumus, Dómine, festa tueántur: et eórum comméndet orátio veneránda. Per Christum Dóminum nostrum.
R. Amen.
Todos se recolhem durante alguns momentos em oração silenciosa. Depois, o sacerdote recita a Oração Colecta do dia. Consultar folha de antífonas e orações diárias.
PRIMEIRA LEITURA
Um leitor sobe ao ambão para proclamar a Primeira Leitura. O povo senta-se para escutar a leitura.
Léctio Daniélis Prophétæ.
Tu, rex, videbas, et ecce statua una grandis: statua illa magna et statura sublimis stabat contra te, et intuitus eius erat terribilis. Huius statuae caput ex auro optimo erat, pectus autem et brachia de argento, porro venter et femora ex aere, tibiae autem ferreae, pedum quaedam pars erat ferrea, quaedam autem fictilis. Videbas ita, donec abscissus est lapis sine manibus et percussit statuam in pedibus eius ferreis et fictilibus et comminuit eos; tunc contrita sunt pariter ferrum, testa, aes, argentum et aurum, et fuerunt quasi folliculus ex areis aestivis, et rapuit ea ventus, nullusque locus inventus est eis; lapis autem, qui percusserat statuam, factus est mons magnus et implevit universam terram. Hoc est somnium; interpretationem quoque eius dicemus coram te, rex. Tu rex regum es, et Deus caeli regnum et fortitudinem et imperium et gloriam dedit tibi; et omnia, in quibus habitant filii hominum et bestiae agri volucresque caeli, dedit in manu tua et te dominum universorum constituit: tu es caput aureum. Et post te consurget regnum aliud minus te et regnum tertium aliud aereum, quod imperabit universae terrae. Et regnum quartum erit robustum velut ferrum; quomodo ferrum comminuit et domat omnia, et sicut ferrum comminuens conteret et comminuet omnia haec. Porro quia vidisti pedum et digitorum partem testae figuli et partem ferream, regnum divisum erit; et robur ferri erit ei, secundum quod vidisti ferrum mixtum testae ex luto. Et digitos pedum ex parte ferreos et ex parte fictiles, ex parte regnum erit solidum et ex parte contritum. Quod autem vidisti ferrum mixtum testae ex luto, commiscebuntur quidem humano semine, sed non adhaerebunt sibi, sicuti ferrum misceri non potest testae. In diebus autem regnorum illorum suscitabit Deus caeli regnum, quod in aeternum non dissipabitur, et regnum populo alteri non tradetur: comminuet et consumet universa regna haec, et ipsum stabit in aeternum. Secundum quod vidisti quod de monte abscisus est lapis sine manibus et comminuit testam et ferrum et aes et argentum et aurum, Deus magnus ostendit regi, quae ventura sunt postea; et verum est somnium et fidelis interpretatio eius.
O leitor conclui dizendo:
Verbum Dómini.
R. Deo grátias.
SALMO RESPONSORIAL
Terminada a leitura, um cantor ou um leitor canta ou lê o Salmo; a assembléia participa com o refrão.
Benedicite, omnia opera Domini, Domino, laudate et superexaltate eum in sæcula.
Benedictus es in firmamento caeli et laudabilis et gloriosus in sæcula.
Benedicite, omnia opera Domini, Domino, laudate et superexaltate eum in sæcula.
Benedicite, caeli, Domino, laudate et superexaltate eum in sæcula.
Benedicite, angeli Domini, Domino, laudate et superexaltate eum in sæcula.
Benedicite, omnia opera Domini, Domino, laudate et superexaltate eum in sæcula.
Benedicite, aquae omnes, quae super caelos sunt, Domino, laudate et superexaltate eum in sæcula.
Benedicat omnis virtus Domino, laudate et superexaltate eum in sæcula.
Benedicite, omnia opera Domini, Domino, laudate et superexaltate eum in sæcula.
LEITURA DO EVANGELHO
A proclamação do Evangelho constitui o ponto culminante da Liturgia da Palavra. Por isso, os fiéis põem-se de pé para aclamar Cristo que está para falar. Esta aclamação consiste no Allelúia ou outro cântico previsto pelas rubricas e adequado ao tempo litúrgico, seguido de um texto brevíssimo e depois de novo do Allelúia ou do outro cântico utilizado. Depois, o sacerdote inclinado ante o altar diz com voz submissa:
Munda cor meum ac lábia mea, omnípotens Deus, ut sanctum Evangélium tuum digne váleam nuntiáre.
De seguida, o sacerdote dirige-se para o ambão e diz:
Dóminus vobíscum.
R. Et cum spíritu tuo.
Léctio sancti Evangélii secúndum Lucam.
O sacerdote faz o sinal da Cruz sobre o livro e sobre si mesmo. Também os fiéis fazem o sinal da Cruz na fronte, na boca e no peito, aclamando:
R. Glória tibi, Dómine.
Depois prossegue com a proclamação do Evangelho:
Depois de proclamado o Evangelho:
Verbum Dómini.
R. Laus tibi, Christe.
De seguida o sacerdote beija o livro e diz em voz baixa:
Per evangélica dicta deleántur nostra delícta.
O povo senta-se para ouvir a Homilia, que é obrigatória em todos os Domingos e festas de preceito. Depois da Homilia é oportuno dedicar algum tempo à reflexão pessoal em silêncio.
De seguida, faz-se a Oração Universal ou Oração dos Fiéis, na qual o povo, exercendo a sua função sacerdotal, ora por todas as necessidades da Igreja e do mundo, pela salvação de todos os homens, por necessidades particulares e pelas intenções da Igreja local.
PREPARAÇÃO DOS DONS
O povo senta-se e nesta altura tem início o Cântico do Ofertório, se for oportuno. O ajudante coloca os vasos sagrados e as espécies sacramentais sobre o altar. Os fiéis manifestam a sua oblação, porventura oferecendo o Pão e o Vinho para a celebração eucarística ou outras oferendas para culto e necessidades da Comunidade local.
O sacerdote,junto ao altar, toma a patena com o pão e sustentando-a um pouco elevada sobre o altar, diz em voz baixa (se não houver Cântico, pode dizer-se em voz alta):
Benedíctus es, Dómine, Deus univérsi, quia de tua largitáte accépimus panem, quem tibi offérimus, fructum terræ et óperis mánuum hóminum: ex quo nobis fiet panis vitæ.
R. Benedíctus Deus in saécula.
O sacerdote verte o vinho e um pouco de água no cálice, dizendo em voz baixa:
Per huius aquæ et vini mystérium eius efficiámur divinitátis consórtes,
qui humanitátis nostræ fíeri dignátus est particeps.
Depois, o sacerdote toma o cálice e, mantendo-o um pouco elevado sobre o altar diz em voz baixa (ou em voz alta, se não houver Cântico):
Benedíctus es, Dómine, Deus univérsi, quia de tua largitáte accépimus vinum, quod tibi offérimus, fructum vitis et óperis mánuum hóminum, ex quo nobis fiet potus spiritális.
R. Benedíctus Deus in saécula.
Depois, o sacerdote, profundamente inclinado diante do altar, diz em silêncio:
In spíritu humilitátis et in ánimo contríto suscipiámur a te, Dómine;
et sic fiat sacrifícium nostrum in conspéctu tuo hódie, ut pláceat tibi, Dómine Deus.
O sacerdote, em pé ao lado do altar, lava as mãos, dizendo em silêncio:
Lava me, Dómine, ab iniquitáte mea, et a peccáto meo munda me.
Levantado-se o povo, o sacerdote diz:
Oráte, fratres: ut meum ac vestrum sacrifícium acceptábile fiat apud Deum Patrem omnipoténtem.
R. Suscípiat Dóminus sacrifícium de mánibus tuis ad laudem et glóriam nóminis sui, ad utilitátem quoque nostram totiúsque Ecclésiæ suæ sanctæ.
ORAÇÃO SOBRE AS OBLATAS
Adésto, Dómine, supplicatiónibus nostris, quas in Sanctórum tuórum commemoratióne deférimus: ut, qui nostræ iustítiæ fidúciam non habémus, eórum, qui tibi placuérunt, méritis adiuvémur. Per Christum Dóminum nostrum.
R. Amen.
PREFÁCIO
O Prefácio constitui a primeira parte da Oração Eucarística e inicia-se com um diálogo solene: o sacerdote convida o povo a levantar o coração para o Senhor em louvor e ação de graças, e associa-o a si na oração que ele, em nome de toda a comunidade, dirige ao Pai por meio de Jesus Cristo:
V. Dóminus vobíscum.
R. Et cum spíritu tuo.
V. Sursum corda.
R. Habémus ad Dóminum.
V. Grátias agámus Dómino Deo nostro.
R. Dignum et iustum est.
SANTO
No fim do Prefácio, juntamente com o povo, o sacerdote conclui, cantando ou dizendo em voz clara:
Sanctus, Sanctus, Sanctus Dóminus Deus Sábaoth. Pleni sunt cæli et terra glória tua. Hosánna in excélsis. Benedíctus qui venit in nómine Dómini. Hosánna in excélsis.
ORAÇÃO EUCARÍSTICA II
O sacerdote toma o cálice e a patena com a hóstia e, elevando-os, diz:
PAI NOSSO
O sacerdote estende as mãos sobre as oblatas, e prossegue dizendo:
Vere Sanctus es, Dómine fons omnis sanctitátis. Hæc ergo dona, quaésumus, Spíritus tui rore sanctífica, ut nobis Corpus et + Sanguis fiant Dómini nostri Iesu Christi.
Nas fórmulas que se seguem, as palavras do Senhor devem pronunciar-se clara e distintamente, como o requer a sua natureza. O sacerdote toma a hóstia em suas mãos e inclinado ao altar, diz:
Qui cum Passióni voluntárie traderétur, accépit panem et grátias agens fregit, dedítque discípulis suis.
O sacerdote mostra ao povo a hóstia consagrada, coloca-a sobre a patena e genuflecta em adoração. O sacerdote toma o cálice em suas mãos e inclinado ao altar, diz:
Símili modo, postquam cenátum est, accípiens et cálicem íterum tibi grátias agens dedit discípulis suis.
O sacerdote mostra ao povo o cálice, coloca-o sobre o corporal e genuflecte em adoração. Depois continua:
Mystérium fídei.
R. Mortem tuam annuntiámus, Dómine, et tuam resurrectiónem confitémur, donec vénias.
Mémores ígitur mortis et resurrectiónis eius, tibi, Dómine, panem vitæ et cálicem salútis offérimus, grátias agéntes quia nos dignos habuísti astáre coram te et tibi ministráre. Et súpplices deprecámur ut Córporis et Sánguinis Christi partícipes a Spíritu Sancto congregémur in unum.
Cc: Recordáre, Dómine, Ecclésiæ tuæ toto orbe diffúsæ, ut eam in caritáte perfícias una cum Papa nostro Ioannes Pauli et univérso clero.
Cc: Meménto étiam fratrum nostrórum, qui in spe resurrectiónis dormiérunt, omniúmque in tua miseratióne defunctórum, et eos in lumen vultus tui admítte.
Cc: Omnium nostrum, quaésumus, miserére, ut cum beáta Dei Genetríce Vírgine María, beátis Apóstolis et ómnibus Sanctis, qui tibi a sǽculo placuérunt, ætérnæ vitæ mereámur esse consórtes, et te laudémus et glorificémus per Fílium tuum Iesum Christum.
O sacerdote toma o cálice e a patena com a hóstia e, elevando-os, diz:
Per ipsum, et cum ipso, et in ipso, est tibi Deo Patri omnipoténti, in unitáte Spíritus Sancti, omnis honor et glória per ómnia saécula sæculórum.
R. Amen.
PAI NOSSO
A celebração eucarística termina na participação comum no banquete pascal em que Cristo, imolado e ressuscitado, nos convida a alimentar-nos com o seu Corpo e com o seu Sangue derramado na Cruz.
Mas para nos podermos alimentar na mesa eucarística é indispensável estar em harmonia com a Vontade do Pai e em verdadeira paz com os irmãos. Para isto tende a recitação comunitária do Pai Nosso, para a qual o sacerdote convida agora o fiéis.
Præcéptis salutáribus móniti, et divína institutióne formáti, audémus dícere:
Pater Noster, qui es in cælis: sanctificétur nomen tuum; advéniat regnum tuum; fiat volúntas tua, sicut in cælo, et in terra. Panem nostrum cotidiánum da nobis hódie; et dimítte nobis débita nostra, sicut et nos dimíttimus debitóribus nostris; et ne nos indúcas in tentatiónem; sed líbera nos a malo.
Líbera nos, quaésumus, Dómine, ab ómnibus malis, da propítius pacem in diébus nostris, ut, ope misericórdiæ tuæ adiúti, et a peccáto simus semper líberi et ab omni perturbatióne secúri: exspectántes beátam spem et advéntum Salvatóris nostri Iesu Christi.
R. Quia tuum est regnum, et potéstas, et glória in saécula.
Dómine Iesu Christe, qui dixísti Apóstolis tuis: Pacem relínquo vobis, pacem meam do vobis: ne respícias peccáta nostra, sed fidem Ecclésiæ tuæ; eámque secúndum voluntátem tuam pacificáre et coadunáre dignéris. Qui vivis et regnas in saécula sæculórum.
R. Amen.
Pax Dómini sit semper vobíscum.
R. Et cum spíritu tuo.
De seguida, de acordo com a oportunidade, o sacerdote acrescenta:
Offérte vobis pacem.
E todos, de acordo com os costumes do lugar, se saúdam em sinal de paz, comunhão e caridade; o sacerdote saúda o diácono ou o ministro. Em seguida, toma a hóstia, parte-a sobre a patena, e lança uma partícula no cálice dizendo em silêncio:
Hæc commíxtio Córporis et Sánguinis Dómini nostri Iesu Christi fiat accipiéntibus nobis in vitam ætérnam.
Entretanto, canta-se ou diz-se:
Agnus Dei, qui tollis peccáta mundi: miserére nobis.
Agnus Dei, qui tollis peccáta mundi: miserére nobis.
Agnus Dei, qui tollis peccáta mundi: dona nobis pacem.
Enquanto durar a fracção do pão, estas invocações podem repetir-se, desde que a última termine com dai-nos a paz. O sacerdote diz em silêncio:
Dómine Iesu Christe, Fili Dei vivi, qui ex voluntáte Patris, cooperánte Spíritu Sancto, per mortem tuam mundum vivificásti: líbera me per hoc sacrosánctum Corpus et Sánguinem tuum ab ómnibus iniquitátibus meis et univérsis malis: et fac me tuis semper inhærére mandátis, et a te numquam separári permíttas.
COMUNHÃO
O sacerdote genuflecta, toma a hóstia, levanta-a um pouco sobre a patena ou sobre o cálice e, voltado para o povo, diz em voz alta:
Ecce Agnus Dei, ecce qui tollit peccáta mundi. Beáti qui ad cenam Agni vocáti sunt.
R. Dómine, non sum dignus, ut intres sub téctum meum, sed tantum dic verbo, et sanábitur ánima mea.
O sacerdote comunga reverentemente sob as duas espécies sacramentais, dizendo em silêncio:
Corpus Christi custódiat me in vitam ætérnam.
Sanguis Christi custódiat me in vitam ætérnam.
Depois, toma a patena ou a píxide e aproxima-se das pessoas da assembleia que comungam.
Corpus Christi.
R. Amen.
ANTÍFONA DA COMUNHÃO
Durante a distribuição do Corpo de Cristo pode cantar-se um cântico apropriado ou recitar-se a antífona prevista, que consta na folha de antífonas e orações diárias.
ORAÇÃO PÓS-COMUNHÃO
Durante a purificação da patena e do cálice, o sacerdote diz em silêncio:
Quod ore súmpsimus, Dómine, pura mente capiámus, et de múnere temporáli fiat nobis
remédium sempitérnum.
Se for oportuno, guarda-se algum tempo de silêncio sagrado, ou canta-se um cântico de louvor. Em seguida, de pé, na sede ou junto do altar, o sacerdote diz:
Orémus.
Quæsumus, Dómine, salutáribus repléti mystériis: ut, quorum sollémnia celebrámus, eórum oratiónibus adiuvémur. Per Christum Dóminum nostrum.
R. Amen.
E todos se levantam e, juntamente com o sacerdote, oram em silêncio por uns momentos. Depois, o sacerdote recita a Oração depois da Comunhão. Conferir a oração na folha de antífonas e orações diárias.
BENÇÃO FINAL
O sacerdote voltado para o povo diz:
Dóminus vobíscum.
R. Et cum spíritu tuo.
Benedícat vos omnípotens Deus, Pater, + et Fílius, + et Spíritus Sanctus. +
R. Amen.
Ite, missa est.
R. Deo grátias.
Em seguida, o sacerdote beija o altar, como no princípio, em sinal de veneração e feita a devida reverência, retira-se com os ministros.